maandag, februari 20, 2006

Verhandel hulpbronnen: de paradox van schaarste

Hulpbronnen, zoals voedsel, drank, huisvesting en partners, zijn noodzakelijk om te overleven. Behalve dat we ze zelf nodig hebben, hebben we ze nodig om te verhandelen, te ruilen, weg te geven. In ruil voor relaties, delen we hulpbronnen. 'Als je geld hebt, heb je vrienden', zong Doe Maar indertijd.

Iedere nieuw groep biedt haar (nieuwe) leden meer en betere hulpbronnen. Dat kan zijn water of voedsel, of land (van melk en honing) of goud, of partners tot een leven naar de dood. De paradox is echter, dat de nieuwe groep de hulpbronnen zal moeten halen bij andere groepen, hetzij bij de al gevestigde groepen, hetzij bij andere groepen. Ten aanzien van het leven na de dood kan dat inhouden, dat de belofte alleen geldt voor de (nieuwe) groepsleden. De schaarste, de oorzaak voor het ontstaan van een nieuwe groep, verergert de schaarste of leidt tot een hardhandige strijd. Meestal een combinatie van de twee. Het lukt af en toe een nieuwe, 'oneindige' bron te ontdekken (of af te pakken), maar meestal is de pret van korte duur. Succes trekt nu eenmaal de gelukzoekers aan die men eerst was.


De paradox van schaarste is verbonden met de paradox van 'behoren'. Schaarste zorgt ervoor dat we bijelkaar willen horen, het kadert de groep af als een middel om te overleven. Alleen al van de dreiging van schaarste zijn mensen (en dieren) bereid hun identiteit in te ruilen voor een groepsidentiteit, willen ze hun individualiteit opgeven (alle hens aan dek!), worden ze betrokken bij de groep en worden de grenzen scherp gesteld.

Sommigen denken dat de consumptiemaatschappij, met haar idee van schaarste, en reclame een gevolg is van een perfide kapitalisme. Anderen denken dat de schaarste een gevolg is van het communisme, dat, ondanks de propaganda, niet in staat is mensen van voldoende goederen te voorzien. Wordt de schaartste in stand gehouden door dictators om hun volk te onderdrukken? Of helpen mensen een paradijs nou eenmaal snel om zeep? Het is andersom: de paradox van de schaarste 'veroorzaakt' dat groepen zich van elkaar afsplitsen en gaan concureren, waardoor hun hulpbronnen in rap tempo geconsumeerd worden. Oorlogen ontstaan niet wanneer er schaartste heerst. Oorlogen, opstanden, rellen en revoluties ontstaan onder twee condities:
1. wanneer er een overvloed aan hulpbronnen is, die niet voor iedereen beschikbaar zijn.
2. wanneer de heersende groep begonnen is met het verdelen van de hulpbronnen.
Fout of niet goed, het zorgt in ieder geval voor dynamiek.

0 Aanvullingen:

Een reactie posten

<< Home